πνευματικός

-ή, -ό / πνευματικός, -ή, -όν, ΝΜΑ, και πνευματικός, Ν [πνεύμα, -ατος]

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στο πνεύμα (α. «πνευματική επικοινωνία» β. «κινήσεις πνευματικαί», Αριστοτ.)

2. αυτός που αποτελείται από πνεύμα, ο άυλος

3. φρ. α) «πνευματικά όντα» — οι άγγελοι

β) «πνευματική σχολή» — ιατρική σχολή που ίδρυσε ο Έλληνας γιατρός Αθήναιος από την Αττάλεια, ο οποίος, επηρεασμένος από τους Στωικούς, δίδασκε ότι στον ανθρώπινο οργανισμό υπεισέρχεται ως πέμπτος παράγοντας το πνεύμα

νεοελλ.

1. το αρσ. ως ουσ. ο πνευματικός

εξομολογητής

2. φρ. α) «πνευματική αντλία» — αεραντλία

β) «πνευματική ελευθερία» — ελευθερία τής πνευματικής δημιουργίας, ανεξαρτησία στην ανάπτυξη τής σκέψης

γ) «πνευματική ιδιοκτησία» — νομικό δικαίωμα ιδιοκτησίας τού πνευματικού δημιουργού στις πνευματικές του δημιουργίες, όπως είναι τα συγγράμματα, τα καλλιτεχνικά έργα, οι εφευρέσεις

δ) «πνευματικές επιστήμες» — οι επιστήμες που ασχολούνται με πνευματικά φαινόμενα και δημιουργίες, όπως είναι η ψυχολογία, η φιλολογία, η θεολογία κ.ά.

ε) «πνευματικός πατέρας»

i) ο ιερέας που εξομολογεί

ii) ο νονός

στ) «πνευματικό τέκνο» — βαφτισιμιός

ζ) «πνευματική εξουσία» — η εξουσία τής Εκκλησίας και τού κλήρου πάνω στους πιστούς

η) «πνευματικός ορίζοντας» — ορίζοντας, έκταση τών γνώσεων και τών ενδιαφερόντων ενός ατόμου

θ) «πνευματική ικανότητα» — η ικανότητα τού σκέπτεσθαι

i) «αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας» — κάθε αισθητή εκδήλωση τής προσωπικότητας ορισμένου ανθρώπου, η οποία αποτελεί έκφραση δημιουργικής ικανότητας και μπορεί να υπαχθεί σε μια τουλάχιστον πολιτισμική κατηγορία

αρχ.

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον αέρα

2. αυτός που έχει την φύση τού αέρα, αέριος

3. αυτός που παράγει αέρια («βρώματα πνευματικὰ καὶ δύσπεπτα», Αριστοτ.)

4. ο εξογκωμένος από αέρα

5. αυτός που αναδίδει οσμή

5. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην αναπνοή, ο αναπνευστικός

6. το ουδ. ως ουσ. τὸ πνευματικόν

η πτητική ιδιότητα διαφόρων ουσιών

7. (το αρσ. πληθ. ως ουσ.) oἱ πνευματικοί

ιατρική σχολή που συσχέτιζε όλες τις αρρώστιες με πνευματικές ενέργειες

8. φρ. α) «τὸ πνευματικὸν μόριον» — το όργανο τής αναπνοής

β) «πνευματικὸν ὄργανον» — μηχανή που λειτουργεί, που κινείται με αέρα.

επίρρ...

πνευματικώς / πνευματικῶς, ΝΜΑ, και πνευματικά Ν

1. κατά τρόπο που προσιδιάζει στο πνεύμα, κατά τρόπο πνευματικό, άυλα

αρχ.

1. με φύσημα, με φούσκωμα

2. με μία αναπνοή.